Latrun Tank Müzesi
Ceki Erginbaş

Ağustos başında İsrael de tatil maksadıyla bulunmaktaydım Programımda olmamasına rağmen Latrun da bulunan tank müzesine gitmek istiyordum. Şans bu ya yine maketlerle alakalı ,minyaTürkün İsrael versiyonu olan Mini İsrael'i ziyarete gelmişken bir de baktım ki Latrun Tank müzesi hemen caddenin karşısında. Tabi bana da turist gurubumdaki diğer arkadaşların vaktini yemeden müzeye bir çırpıda girip çıkmak kaldı. Fakat müzeyi ziyaret ediceğimi öceden planlamadığım için yanımda fotoğraf makinem yoktu bu nedenle satın aldığım bir çek-at makinayla yetindim. Böylece zaman darlığı ve 27 fotoğraf gibi kısıtlı imkanlarla daldım Latrun Tank Müzesinden içeri.

Müze İngiliz Mandası zamanında İngilizler Tarafından Polis Karakolu olarak kullanılan tarihi bina etrafında kurulmuş bir anıt müze. Asıl amacı 1948 den bu yana savaşlarda ölen İsrael Askerlerini anmak olan bu anıt daha sonra İsrael in savaşlarda kullandığıve dış ülkelerden gelen tanklarla günümüzdki halini almış durumda. Müzede 1948 yılından günümüze kadar İsrael in kullandığı tankların yanı sıra geçmişteki İsrael Arap savaşlarında ele geçirilen Tanklar , İsraelin hiç bir savaşında kullanılmamış olmasına rağmen dünyanın deişik ordularından satın alınmış tanklar ve hatta 2. dünya savaşında Nazi Almanyasını devirmeleri anısına gerçekten savaşta kullanılmış ve ellenmemiş tanklar + diğer zırhlı araçlar bulunmakta. Sayısı 120. yi bulan zırhlı araçlar arasında dolaşırken insan 1. dünya savaşındaki ilk tanklardan günümüz modern tanklarına kadar zrıhlı araçların evrimini canlı canlı görüyor. Dünyada Merkava 1-2 ve 3 ü görüp inceleyebileceğiniz tek yer Latrun Tank Müzesi.Bununla beraber Eski Polis karakolu olan bina içerisinde IDF hakkında video gösterimleri yapılmakta ve ölen askerler anılmakta. Ve benim en çok hoşuma giden fakat yine zaman darlığı nedeniyle faydalanamadığım bir Zırhlı Araçlar Kütüphanesi ve Veri Bankası bulunmakta. Bu kütüphanede yine 1948 den bu yana Isrel ordusuyla ilgili birçok kaydın yanında Dünya AFV siyle ilgili her modelcinin gezip görmek isteyeceği kitaplar resmi çizimler ve kayıtlarla dolu bir kaynak hazırlamışlar.

Peki ya İsrael Ordusunda ne tip tanklar kullanılmış ki bunları göstermek için bir müze açılşmış tarzı bir soru akıllara geldiyse şayet biraz İsrael ordusundaki AFV tarihinden orda edindiğim bilgiler ışığında bahsetmek istiyorum. İsrael 1948 yılında Kurulduğunda patlak veren bağımsızlık savaşında sadece 15 adet 1. ve 2. dünya savaşı dönemine ait Amerikan İngiliz ve Fransız tankına sahipti bunun yanı sıra karşılarında savaşan Arap ülkelerinde ise Almanların 2. dünya savaşında kullandığı panzerler bulunmaktaydı bu açıdan bölgede süren savaşlar AFV tarihi açısından çok ilginçtir; Adeta Müteefiklerin Tank gücüyle Alman Tank gücünün Çöl otramında tekrardan karşı karşıya gelmesidir. Fakat Bu sefer Alman Tanklarında Deneyimli Alman Askerler yoktur bu durumda Alman tankalarının üstünlüğünü dengeler. 1956 yılına gelindiğinde Sinai Savaşında Mısır 'Çekoslovakya Silah Anlaşması' ile aldığı Sovyet tankları karşısında İsrael hala 1. ve 2. dünya savaşı tanklarını kullanmaktadır bununda en büyük sebebi Yeni kurulan ve henüz dünyanın pek çok ülkesi tarafından tanınmayan israel devletine kimsenin kolay kolay silah satmak istememesidir. Bu da İsrael devletini sahip olduğu eski tankları modernize etme yoluna götürmüştür. Yıl 1967 yi gösterdiğinde 6 gün savaşında hala bu modernize edilmiş 2. dünya savaşı tankları kullanılmıştır.

1960 senesinde Arap orduları zamanında dünyanın en gelişmiş tankı olarak kabul edilen T- 62 tanklarıyla donanmaya başlamıştır. Bunun karşılığında çeşitli ülkelerden modern tank almayı deneyip başaramayan IDF sonucu bölgenin iklim koşullarına uygun bir tank yapmakta bulur. 1970 yılında Merkava projesi paşlatılır ve ilk Merkava olanMK1 1979 yılında döneminde dünyanın en önde gelen tanklarından biri olarak kullanıma hazır hale gelir. Merkavanın en önemli özellikleri
- döneminin manevra kabiliyeti en yüksek Tankı olması.
- Içindeki mürettebatı koruyabilmesi için diğer tanklardan farklı olarak Motorunun ön kısma yerleştirilmesi.
- Çöl şartlarına mükemmel uyum sağlayabilicek yönlerde gelişmiş olması
Gösterilebilir.

Daha sonra geliştirilen Merkava 1, 2 ,3 ve 4 serileri tankı çok ileri seviyelere getirmiştir. Şu anda İsrael ordusunda hala Centurion ve Patton tankları kullanıldığı gibi Merkava 4 ler orduda yerini almıştır.

Son olarak söylemek istediğim müzenin ziyaterçi kitlesinin büyük bir kısmını dünyanın pekçok yerinden gelen modelciler oluşturuyor. Hatta müze girişinde bulunan dükkanda içerdeki tankların modelleri dahi satılmaktadır ( Tamiya ve Academy marka olmak üzere kalite testi uygulayıp da satıyolar heralde J ) Bütün bu şartlar gözününe alınınca Latrun Tank müzesi Panzerinden Merkavasına, Shermanından T-72 sine kadar her AFV cinin faydalanabileceği bir kaynak. Yolunun İsraele düşerse Latrunu görmeden gitmeyin...

Ceki Erginbaş

http://www.arcm-latrun.org.il Müze resmi sitesi
http://www.theavonlady.org/latrun/index.htm müzeyle ilgili başka bir amatör site