IPMS TİPİ DEĞERLENDİRME

Hakkıyla bir modeli değerlendirmek oldukça zor bir iştir keza bu süreç genelde değerlendiren kişinin bilgi ve tecrübesiyle sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle bir modeli değerlendirirken hangi temel kıstaslar göz önüne alınıra eğilmek gerekir. Bu derlemenin amacı hem juri görevi gören katılımcıları bilinçlendirmek, hem de bir yarışmaya katılım amacıyla model yapan kişinin yapımda nelere dikkat göstermesi gerektiğini anlatmaktır. Bunlar modelciliğin temeli olduğu için yarışma vesaire gibi dertleri olmayanların da kendilerini geliştirmelerine vesile olabilirler.

Aşağıdaki kriterler IPMS'in temel modelcilik çalışmasından alıntıdır.

Uçaklar:

Temel Yapım:

1. Çapak, kalıp izi, kalıptan kaynaklanan dolgu ve itici izleri, tescil işaretleri (Monogram ve bazı Revell kitlerde görülebileceği üzere) ve benzer kalıptan kaynaklanan hataların giderilmesi.
2. Gerçek uçakta olmayan birleşim izlerinin yok edilmesi
3. Hatalı kontür çizgilerinin düzeltilmesi (olması gereken ölçüden daha ince radom, hücum kenarı yanlış çizgide ilerleyen kanat vb)
4. Dolgu ve düzeltme esnasında kaybedilen detayların modelin genel detay seviyesiyle aynı noktaya getirilecek şekilde baştan yapılması
5. Hizalama
      A. Kanatlar ve yatay stabilizeler : Uçaktan kaynaklanan özel bir durum yoksa önden bakıldığında simetrik açılarda olması
      B. Üst görünüm : Kanat ve stabilizelerin uçağın merkez hattı baz alınarak iki tarafta da aynı hizada olmaları
      C. Çoklu dikey stabilizeler : Önden bakıldığında gövdeye simetrik açılarda, yandan bakıldığında ise aynı hizada yerleştirilmiş olmaları.
      D. Hava girişleri ve motor çıkışları. Ön, arka, yan ve üstten bakıldığında doğru hizalanmış olmaları.
      E. İniş takımları : Elemanların ön, yan ve alt görünümlerinde birbirleriye ve gövdeyle düzgün hizalanmaları
      F. Muhimmat vs : Birbirleriyle ve uçakla doğru hizalanmaları
6. Kanopi ve diğer saydam parçalar:
      A. Saydam ve yapıştırıcı yada tesviyeden kaynaklanan yüzey problemlerinin olmaması.
      B. Güneşlik, kanopi ve diğer saydam parçaların gövdeyle birleşim yerlerinde oluşabilecek boşlukların doldurulması.
      C. Bütün saydam parçaların çiziksiz ve maskeden kaynaklanan boya lekelerinden arındırılmış olması.
7. Dekaller; ister sulu ister kuru olsun çıkartmaların yüzeyde boyanmış gibi durmaları; hava kabarcıklarının yok edilmesi, yüzey çizgilerinin yedirilmesi, mat yüzeyden kaynaklanan parlamaların olmaması.

Detaylar:

1. Kit tarafından kalın verilmiş parçalar inceltilmeli veya değiştirilmeli; misal, kanatların firar kenarları, mühimmatların finleri, iniş takım kapakları, açık kapakların kenarları vb.
2. İniş takım yuvaları, hava alığı, egzos çıkışı gibi açıklıkların uygun şekilde modelin içi görünmeyecek şekilde kapatılması.
3. Namlular, çeşitli hava kanalları gibi detayların delinip açılması.
4. Modele eklenen detayların ölçekli ya da çok yakın olarak imal edilmesi.
5. Modele takılan mühimmat türevi ekstra parçaların detay seviyesi olarak modelin genelini yakalaması ve yüklemenin gerçek uçakta yapılan yüklemelere uygunluk göstermesi.
6. Kullanılan detay setlerinin (metal, PE, resin) modele düzgün uygulanması, özellikle PE'lerin modelin yüzeyine uygun olarak şekillendirilmesi.

Boyama ve Bitirme

1. Modelin yüzeyi boyama aşamasından sonra yapım aşamasına dair izler taşımamalı (yapıştırıcı, zımpara, parmak izi vb)
2. Modelin finişi düzgün olmalı. Eğer baz alınan gerçek uçakta bulunan düzensizlikler modele yansıtıldıysa belgelerle desteklenmeli.
      A. Fırça izi, tüylenme, fırça kılı olmamalı
      B. Boyada portakal kabuğu efekti, çatlama veya tozlanma (kanat kökleri, dik açılı bağlantılar vb gibi yerlerde) olmamalı.
      C. Vernik tabakasının hatalı uygulamasından kaynaklanan parlaklık farkları olmamalı.
3. Boya geçişlerinin gerçeğe uygun olması, maskelemedeki hatalardan kaynaklanan dumanlamanın olmaması. Geçişlerin belgelere uygun olarak aşırı püskürtmeden kaynaklanan tükürmelere mahal vermeden ölçekli yapılması.
4. Saydam parçaların çerçevelerinin keskin, net ve düzgün hatlı olması.
5. Atmosferik etkilerin yansıtılması (eskitme, yıpratma) durumunda ölçeğin göz önüne alınması, belgelenmiş gerçek uçağın referans alınması (kullanıldığı bölge, şartlar vs) ve bu efektlerin modelin genelinde bütünlüğünü muhafaza etmesi (fabrika çıkışı bir dış boyaya aşırı eskitilmiş bir pilot mahalli koymamak gibi). Modeli yapılan uçağın özel bir durumu söz konusuysa bunun belgelerle desteklenmesi.
6. Yapıştırmalar
      A. Düzgün hizalanmaları (eğer modeli yapılan uçağın bu tip işaretlerde özel bir durumu söz konusuysa belgelenmesi dolayısıyla modelcinin hata yapmadığının ve mevcut özel durumu birebir yansıttığını kanıtlaması).
      B. Bazı uçak modellerinde bu tip işaretlerde boyama yerine hazır çıkartmalar kullanılmaktadır. Gerçek çıkartmalarda uygulamadan kaynaklanan bir gariplik söz konusuysa ve bunlar modele yansıtıldıysa belgelendirilmesi.
7. Renkler.
Boyaların renkleri, aynı firmaya ait olsa bile, aynı şekilde üretilmelerine rağmen seriden seriye ton farklılıklarına sahip olabilmektedir. Değişik kullanım mecraları boyayı değişik şekillerde etkilemektedir. Bütün boyalar gerek atmosferik şartlardan gerekse güneş ışığından dolayı ton kaybına uğramaktadır. Bunun yanı sıra baktığınız mesafe de boyanın tonunu algılamanızı etkilemektedir. Kötü uygulama ve bakım gerçek uçaklarda renk konusunda problemlere sebebiyet vermektedir. Bu nedenle büyük hatalar (Red Arrows uçağını yeşile boyamak gibi) haricinde kabul edilebilir ton farkları modelin gerçeğe uygunluğunu etkilemez. Buna rağmen modelde eğer olması gereken renge oranla ciddi ton farkı gibi hususlar varsa belgelendirilmelidir.

Zırhlı ve Askeri Araçlar:

Temel Yapım:

1. Çapak, kalıp izi, kalıptan kaynaklanan dolgu ve itici izleri ve benzer kalıptan kaynaklanan hataların giderilmesi, motorluysa model bu nedenle uygulanmıs ekstra delik vesairenin kapatılması.
2. Gerçek araçta olmayan birleşme izlerinin kaybedilmesi, özellikle namlu, tekerlekler ve gövde dışına takılan ekstra ekipmanda buna dikkat etmek
3. Genel hat hatalarının giderilmesi.
4. Üst ve alt gövde birleşiminde boşlukların giderilmesi, modelin içinin görülmesinin önlenmesi
5. Paletlerin birleşme yelerindeki boşlukların veya üst üste binmelerin giderilmesi.
6. Makinalı tüfek, ana top, egzoslar ve hava alıkları gibi detayların delinmesi ve açılması.
7. Tesviye esnasında namluların silindirik formlarının muhafaza edilmesi.
8. Tekerlek ve palet izlerinin aynı yöne bakması.
9. Hizalama
      A. Yol tekerlekler ve/veya palet taşıyıcı tekerleklerin alt şasi merkez çizgisine eşit uzaklıkta olması
      B. Taşıyıcı tekerleklerin palede oturması
      C. Önden bakıldığında paletlerin birbirine dikey düzlemde paralel olması, tekerlekli araçlarda eğer gerçek araçta mevcut kamber açısı varsa modele bunun simetrik olarak yansıtılması
      D. Bütün tekerlek ve/veya paletlerin yere oturması
      E. Aracın parçalarının birbirleriyle hizalanmış olması.
      F. Üstten bakıldığında namluların taret merkez aksına paralel olmaları.
      G. Hasarlı bir durumu betimlemek için tadil edilmedikleri sürece gerçek araçta simetrik bulunan öğelerin (lambalar, çamurluklar vb) modele aynı şekilde yansıtılmaları.

Detaylar

1. Kit tarafından kalın ve/veya ölçek dışı verilmiş parçalar inceltilmeli veya değiştirilmeli
2. Gerçek araçta bulunan kaynak izlerinin mümkün olduğunca modele yansıtılması
3. Mümkün olduğu sürece gerçek araçta olduğu bilinen ama modelde bulunmayan ekstra parçaların ölçekli olarak modele eklenmesi.
      A. Küçük detayların eklenmesi (perçin, vida, somun vs)
      B. Ekstra detayların, zincir, yakıt tankları, toplanmış brandalar vb, gerçeğe uygun olarak modele eklenmesi, bu eklemeler yapılırken uygun bağlantı parçalarının yapımı ve eklenmesi (kanca, ip vs). Gerçek araçta yakıt bidonlarının gövdeye model yapıştırıcısıyla yapıştırılmadığı gerçeğinin göz ardı edilmemesi.
      C. Kullanılan detay setlerinin (metal, PE, resin) modele düzgün uygulanması, özellikle PE'lerin modelin yüzeyine uygun olarak şekillendirilmesi.
4. Modele bitişik basılmış kürek, çekiç vb parçaların kesilerek gövdeden ayrılması ve değiştirilmeleri. Gövdeye basılı olarak verilmiş ızgaraların da aynı muameleye tabii tutulması.
5. Belgelere istinaden paletli cihazlarda mevcut ise paletlerin uygun oranda sarkık yapılması.
6. Sileceklerin uygun yerlere, eğer modelde mevcut değilse, eklenmesi.
7. Far ve stop lambalarının blok plastik olarak bırakılmaması, içlerinin oyulup saydam camlarının yapılması.
8. Lamba ve duman salıcılar gibi öğelerin elektrik kablolarının eklenmesi.
9. Lastiklere sübapların eklenmesi.
10. Gösterge panellerinin detaylandırılması ve camlarının eklenmesi
11. Açık tekerlekli araçlarda gaz ve fren pedallarının eklenmesi,
12. Eğer mevcut değilse yol tekerleklerinin iç kısımlarının belgelere göre detaylandırılması,
13. Gövdeye basılı verilmiş tutmak ve kolların ince tel vesaire gibi bir malzemeyle gerçeğe uygun olarak yapılması,
14. Eğer görülüyorsa modelin altına üst tarafla aynı özenin gösterilmesi, üst tarafla aynı oranda boyanması ve eskitilmesi,

Boyama ve Bitirme

1. Modelin yüzeyi boyama aşamasından sonra yapım aşamasına dair izler taşımamalı (yapıştırıcı, zımpara, parmak izi vb)
2. Modelin finişi düzgün olmalı. Eğer baz alınan gerçek araçta bulunan düzensizlikler modele yansıtıldıysa belgelerle desteklenmeli. Zimmerit ve kaymaz yüzeyler yapıldıysa bunlarda belgelenmeli.
      A. Fırça izi, tüylenme, fırça kılı olmamalı
      B. Boyada portakal kabuğu efekti, çatlama veya tozlanma (dik açılı bağlantılar vb gibi yerlerde) olmamalı.
      C. Vernik tabakasının hatalı uygulamasından kaynaklanan parlaklık farkları olmamalı.
3. Boya geçişlerinin gerçeğe uygun olması, maskelemedeki hatalardan kaynaklanan dumanlamanın olmaması. Geçişlerin belgelere uygun olarak aşırı püskürtmeden kaynaklanan tükürmelere mahal vermeden ölçekli yapılması.
4. Atmosferik etkilerin yansıtılması (eskitme, yıpratma) durumunda ölçeğin göz önüne alınması, belgelenmiş gerçek aracın referans alınması (kullanıldığı bölge, şartlar vs) ve bu efektlerin modelin genelinde bütünlüğünü muhafaza etmesi. Modeli yapılan aracın özel bir durumu söz konusuysa bunun belgelerle desteklenmesi. Bu proses modelde yapım aşamasından kaynaklanan hataları maskelemek için kullanılmamalı.
5. Yapıştırmalar
      A. Düzgün hizalanmaları (eğer modeli yapılan aracın bu tip işaretlerde özel bir durumu söz konusuysa belgelenmesi dolayısıyla modelcinin hata yapmadığının ve mevcut özel durumu birebir yansıttığını kanıtlaması).
      B. Parlama ve/veya hava kabarcığının bulunmaması. Çıkartmanın taşıyıcı filminin belli olmaması dolayısıyla boyanmış gibi durması.
6. Renkler.
Boyaların renkleri, aynı firmaya ait olsa bile, aynı şekilde üretilmelerine rağmen seriden seriye ton farklılıklarına sahip olabilmektedir. Değişik kullanım mecraları boyayı değişik şekillerde etkilemektedir. Bütün boyalar gerek atmosferik şartlardan gerekse güneş ışığından dolayı ton kaybına uğramaktadır. Bunun yanı sıra baktığınız mesafe de boyanın tonunu algılamanızı etkilemektedir. Kötü uygulama ve bakım gerçek araçlarda renk konusunda problemlere sebebiyet vermektedir. Bu nedenle büyük hatalar haricinde kabul edilebilir ton farkları modelin gerçeğe uygunluğunu etkilemez. Buna rağmen modelde eğer olması gereken renge oranla ciddi ton farkı gibi hususlar varsa belgelendirilmelidir.

Otomotiv:

Temel Yapım:

1. Çapak, kalıp izi, kalıptan kaynaklanan dolgu itici izleri ve benzer kalıptan kaynaklanan hataların giderilmesi.
2. Gerçek araçta olmayan birleşim izlerinin yok edilmesi (özellikle otomobilse bu detay önem taşır, lastikten mamul tekerleklerde bulunan kalıp izi de buna dahil olmakla beraber özel amaçla üretilmiş lastiklerde (F1, Moto GP vb) belgelendirildiyse gerçeğine uygun şekilde bu iz bırakılabilir)
3. Hatalı kontür çizgilerinin düzeltilmesi.
4. Kupa ve şasi arasındaki boşlukların giderilmesi,
5. Dolgu ve düzeltme esnasında kaybedilen detayların modelin genel detay seviyesiyle aynı noktaya getirilecek şekilde baştan yapılması
6. Hizalama
      A. Gövdenin dışına yerleşrtirilen öğelerin (aynalar, egzoslar) hizalı ve simetrik olması
      B. Aracın içinde yer alan öğelerin düzgünce hizalanmış olması
      C. Tekerlekler: Bütün tekerleklerin (stepne hariç) yere basması; ön, arka ve yan görünümler itibariyle doğru hizalanmış olması. Ön tekerleklerin dönük yapıldığı durumlarda iki tekerleğin de aynı yöne bakması.
7. Camlar ve diğer saydam parçalar:
      A. Saydam ve yapıştırıcı ya da tesviyeden kaynaklanan yüzey problemlerinin olmaması.
      B. Saydam parçaların gövdeyle birleşim yerlerinde oluşabilecek boşlukların doldurulması.
      C. Bütün saydam parçaların çiziksiz ve maskeden kaynaklanan boya lekelerinden arındırılmış olması.

Detaylar:

1. Kit tarafından kalın verilmiş parçalar inceltilmeli veya değiştirilmeli.
2. Egzoslar, hava alıkları, çıkışları vb'nin delinip açılması.
3. Modele eklenen ekstra detayların ölçeğe uygun olması(kapı kilitleri, gösterge detayları, motor kabloları,döşemelerin dokuları vb). Kullanılan detay setlerinin (metal, PE, resin) modele düzgün uygulanması, özellikle PE'lerin modelin yüzeyine uygun olarak şekillendirilmesi.
4. Motor ve şasi detay seviyelerinin modelin geneliyle uyumlu olması.
5. Hareket eden parçaların, kapı, kaput gibi, detay seviyesinin modelin geneliyle uyum sağlaması ve bu parçaların hareketinin gerçekçi olması dolayısıyla işleyiş mekanizmalarının gerçeğe uygun yapılması.

Boyama ve Bitirme

Gemiler:

Temel Yapım:

1. Çapak, kalıp izi, kalıptan kaynaklanan dolgu ve itici izleri ve benzer kalıptan kaynaklanan hataların giderilmesi.
2. Boşlukların doldurulması
3. Genel hat hatalarının giderilmesi.
4. Geminin donanımının modelin temsil ettiği döneme uygun olarak yapılması (HMS Hood'un ekstra uçaksavarları 1940'da, radar ekipmanını 1941de, uçak katapultunu 1930-32 periyodunda taşıması gibi).
5. Hizalama
A. Üstyapı elemanlarının (kasaralar, bacalar, platformlar) bordadan bordaya bakıldığında dikey hatla hizalı olması
B. Direklerin bordadan bordaya bakıldığında dikey hatla paralel olması, belgelendirilmiş bir eğim söz konusu değilse direklerin donanımın (ipler vb) gereğinden fazla gerilmesi sonucu eğilmiş olmamaları
6. Tesviye esnasında namluların ve direklerin silindirik formlarının muhafaza edilmesi
7. Yapıştırıcı izlerinin bulunmaması

Detaylar

1. Kit tarafından kalın ve/veya ölçek dışı verilmiş parçalar (direkler, donanım, punteller, vardavelalar) inceltilmeli veya değiştirilmeli
2. Dolgu ve düzeltme esnasında kaybedilen detayların modelin genel detay seviyesiyle aynı noktaya getirilecek şekilde baştan yapılması
3. Namlu, manika ve havalandırmalar gibi detayların delinmesi ve açılması
4. Yelkenlilerde armanın (sabit donanımın) modelin temsil ettiği döneme uygun olarak yapılması
5. Makaralar doğru hizalanmalı, donanım oranlı olmalı
6. PE parçalar;
      A. Çerçeve artıklarından arındırılması
      B. Hasar görmemesi ve istem dışı eğrilmelerin olmaması
      C. Montaj aşamasına dair yapıştırıcı izlerinin vb bulunmaması
      D. Parçaların (punteller vb) üst üste gelip kat yapmaması
      E. Baştan kıça bakıldığında puntellerin hattının düzgün olması, dalgalı olmaması
      F. Puntellerin birleşim noktalarında yatay ve dikeyde hizalanmış olmaları
      G. Köşebentlerde eğrilmeden dolayı oluşabilecek boşlukların doldurulması
      H. Boyanın malzemeyi tamamen kaplaması, kesim ve katlama yerlerine aynı özenin gösterilmesi.

Boyama ve Bitirme

1. Özel bir durum (yat vb) söz konusu değilse boyanın mat olması.
2. Boyada fırça izi, portakal kabuğu efekti, çatlama veya tozlanma (dik açılı bağlantılar vb gibi yerlerde) olmamalı.
3. Modelin boyama şemasının temsil edilen döneme uygun yapılması (DKM Scharnhorst'un taretlerinin üst kısmının Weserübung operasyonun (1940) ilk aşamasında sarı, ikinci aşamasında kırmızı, Cerberus operasyonunda (1942) mavi olması vb).
4. Yapıştırmalar
A. Düzgün hizalanmaları (eğer modeli yapılan aracın bu tip işaretlerde özel bir durumu söz konusuysa belgelenmesi dolayısıyla modelcinin hata yapmadığının ve mevcut özel durumu birebir yansıttığını kanıtlaması).
B. Parlama ve/veya hava kabarcığının bulunmaması. Çıkartmanın taşıyıcı filminin belli olmaması dolayısıyla boyanmış gibi durması.
5. Eskitme; ölçek küçüldükçe oransal olarak daha az yapılması.

Figürler :

Minyatürlerin (figür) yapımındaki amaç, gerçek bir karakterin küçük ölçekli olarak modellenmesidir. Bu amaca yaklaştığı oran figürün gerçekçiliğini belirler.

Temel Yapım

1. Çapak, kalıp izi, kalıptan kaynaklanan dolgu ve itici izleri ve benzer kalıptan kaynaklanan hataların giderilmesi.
2. Kalıp izlerinin yok edilmesi
3. Birleşim yerlerindeki (kol, bacak, gövde) boşlukların doldurulması
4. Figürün taşıdığı ekipmanın modele gerçeğine uygun takılması (mataraların havada olmak yerine kemere takılması vb)
5. Kayışların gerçeğe uygun takılması, malzemenin kendi ağırlığının yansıtılması
6. Ayakların zemine düzgünce basması

Detaylar

1. Kayış ve kemerlerin kalınlığının ölçeğe uygun olması
2. Namluların delinip açılması
3. Aksesuar ve ekipmanın figürün ölçeğiyle uyum göstermesi
4. Zeminde ayak izlerinin bulunması
5. Zemindeki bitki örtüsünün figürle uyumlu olması (kış elbiseli bir figürün çiçekler arasında olmaması)
6. Mümkün olan noktalarda yaka ve kol ağızlarının kıyafetten yükseltilmesi
7. Silah askılarının eklenmesi

Boyama ve Bitirme

1. Kıyafet betimlenen malzemenin karakteristik parlamalarını yansıtmalı (lateksin parlak, yünün mat olması vb)
2. Derinin, parlatılmış çizme ve kemerler hariç yarı mat bir görünüm arzetmesi (kösele rugan farkı vb)
3. Bitimde betimlenen malzemenin dokusunun belli olması ama fırça izi vesairenin olmaması.
4. Kuru fırçalamanın çok abartılmaması
5. Işıklandırma ve gölgelendirme yapılan alanların ana renkle homojen geçişe sahip olması, keskin bir hat şeklinde olmaması.
6. Gölgelendirmenin iki yüzeyin birleşim yerlerine ve iç bölgelere (bacakların iç kısımları, kolların altı vb) yapılması
7. Vurgu yapmak amacıyla gözlerde beyaz rengin kullanımından kaçınmak
8. Gözlerin simetrik olması, belgeli bir durum yok ise gözlerin şaşı olmaması
9. Zeminde modellenmiş figürlerin ağırlık hissinin zemine yansıtılması
10. Ayakların ve ayakkabıların kirlenmesinin zemin renkleriyle uyum içinde olması
11. Figüre eklenen ekipmanın ağırlık hissinin figüre yansıtılması (omuza asılan MG-42'nin kayışının omuza gömülmesi vb.)
12. Kafaya takılan ekipmanın gölgesinin yüze yansıtılması
13. Kılıç ve benzeri figüre eklenen ekipmanın gölgesinin figüre yansıtılması
14. Ten renginin iklim şartlarını yansıtması.

Masa, bar gibi ekstra öğeler eğer figürün orijinal kalıbına dahilse figürle birlikte değerlendirilip mevcut öğeler kendi değerlendirme kriterlerine tabii tutulmalıdır

Uzay ve Bilimkurgu:

Uzay ve bilimkurgu denince çok geniş bir konu yelpazesiyle karşı karşıya kalırız. Bu yelpazenin gerçek tarafında günümüzde kullanılan veya kullanılmış olan uzay araçları (Apollo, Gemini, ISS, Uzay Mekiği vb), kurgu tarafında ise filmler, kitaplar, animeler, mangalar ve dizilerde karşımıza çıkan envai çeşit araç yer almaktadır (UFO'lar, Gundam'lar, MS'ler, ana gemiler (Enterprise (ST), Agamemnon(B5), Star Destroyer(SW)), avcı gemiler (Dart (SGA),X-Wing(SW), Star Fury(B5)) vb). Bu alanda da modeller genel modelcilik kriterleri baz alınarak bitirilir ve değerlendirilirler. Gerçek araçlarda belgelendirme gerçek dökümanlar baz alınarak yapılır. Bilimkurgu cenahında ise aracın belgesi beyaz perde, beyaz cam veya beyaz kağıtta betimlenmiş halidir. Bilimkurguda işin esası öğenin mekanik temelli olmasıdır. Mobile Suitler bilimkurguda yer alırken savaşçılar ve yaratıklar figürün alt kategorilerine girdiklerinden oradaki kıstaslar yapımda ve değerlendirmede göz önüne alınırlar. Organik ve canlı olmasına karşı işlevi doğrultusunda bir kısım öğeler ise figürün alt kategorileri yerine bilimkurgu dahilinde değerlendirilirler (Moya(Farscape)vb)

Temel Yapım:

1. Çapak, kalıp izi, kalıptan kaynaklanan dolgu itici izleri ve benzer kalıptan kaynaklanan hataların giderilmesi.
2. Gerçek araçta olmayan birleşim izlerinin yok edilmesi, aralarında boşluk olması gereken parçalarda bu mesafenin dengeli muhafaza edilmesi
3. Dolgu ve düzeltme esnasında kaybedilen detayların modelin genel detay seviyesiyle aynı noktaya getirilecek şekilde baştan yapılması
4. Hizalama
      A. Kanatlar, kanatçıklar, podlar vb'nin düzgünce hizalanmış olması, ve açılarının betimlenen araçla uygunluk göstermesi.
      B. İniş takımları ve/veya benzer sistemlerin üç görünüm bazında ve birbirleriyle düzgünce hizalanmış olması
      C. Mühimmatın (lazer topları, foton torpido lançerleri vb)araçla ve birbirleriyle düzgünce hizalanmış olması.
5. Camlar ve diğer saydam parçalar:
      A. Saydam ve yapıştırıcı ya da tesviyeden kaynaklanan yüzey problemlerinin olmaması.
      B. Saydam parçaların gövdeyle birleşim yerlerinde oluşabilecek boşlukların doldurulması.
      C. Bütün saydam parçaların çiziksiz ve maskeden kaynaklanan boya lekelerinden arındırılmış olması.

Detaylar:

1. Kit tarafından kalın verilmiş parçalar inceltilmesi veya değiştirilmesi; özellikle bir çok firma tarafından gereğinden fazla kalın verilmiş antenlerde bu hususa dikkat edilmesi.
2. Hava girişi vb gibi gövdede bulunan deliklerden kitin içinin görünmesinin engellenmesi
3. Egzoslar, namlular, iticiler, yönlendirme roketleri, hava alıkları, çıkışları vb'nin delinip açılması.
4. Modele eklenen ekstra detayların ölçeğe uygun olması
5. Kullanılan detay setlerinin (metal, PE, resin) modele düzgün uygulanması, özellikle PE'lerin modelin yüzeyine uygun olarak şekillendirilmesi.
6. Bilimkurgu ve fantezi modelciliğinde yüksek miktarda el yapımı ve başka kitlerden alınan parçalar kullanılabilmektedir. Başka kitlerden alınan parçalar hususunda dikkat edilmesi gerekilen nokta, alınan parçanın monte edildiği yerde orijinini belli etmemesidir (panzer IV uzayda sendromu). Bu tip parçaların entegrasyonunda modelin genelinin detay seviyesine uyum sağlanması zorunluluğu mevcuttur.

Boyama ve Bitirme

1. Modelin yüzeyi boyama aşamasından sonra yapım aşamasına dair izler taşımamalı (yapıştırıcı, zımpara, parmak izi vb)
2. Modelin finişi düzgün olmalı. Eğer baz alınan gerçek araçta bulunan düzensizlikler modele yansıtıldıysa belgelerle desteklenmeli.
      A. Fırça izi, tüylenme, fırça kılı olmamalı
      B. Boyada portakal kabuğu efekti, çatlama veya tozlanma olmamalı.
      C. Vernik tabakasının hatalı uygulamasından kaynaklanan parlaklık farkları olmamalı.
3. Boya geçişlerinin gerçeğe uygun olması, maskelemedeki hatalardan kaynaklanan dumanlamanın olmaması. Geçişlerin belgelere uygun olarak aşırı püskürtmeden kaynaklanan tükürmelere mahal vermeden ölçekli yapılması.
4. Saydam parçaların çerçevelerinin net olarak belli edilmesi.
5. Atmosferik etkilerin yansıtılması (eskitme, yıpratma) durumunda ölçeğin göz önüne alınması, belgelenmiş gerçek aracın referans alınması ve bu efektlerin modelin genelinde bütünlüğünü muhafaza etmesi. Modeli yapılan aracın özel bir durumu söz konusuysa bunun belgelerle desteklenmesi. Aracın hangi durumda modellendiğinin (fırlatılmadan sonra, atmosfere girişten sonra vb) göz önüne alınması. Mevzu bahis roket motorlarıysa motorların tiplerine göre eskitmesinin değişeceği bilgisinin göz önüne alınması
6. Yapıştırmalar
      A. Düzgün hizalanmaları (eğer modeli yapılan aracın bu tip işaretlerde özel bir durumu söz konusuysa belgelenmesi dolayısıyla modelcinin hata yapmadığının ve mevcut özel durumu birebir yansıttığını kanıtlaması).
      B. Parlama ve/veya hava kabarcığının bulunmaması. Çıkartmanın taşıyıcı filminin belli olmaması dolayısıyla boyanmış gibi durması.
      C. Dengeli bir bitiş (yapıştırma yoğunluğu vb; modelin yapıştırmalarının bir tarafta yoğunlaşmasının önüne geçilmesi).
7. Renkler.
Boyaların renkleri, aynı firmaya ait olsa bile, aynı şekilde üretilmelerine rağmen seriden seriye ton farklılıklarına sahip olabilmektedir. Değişik kullanım mecraları boyayı değişik şekillerde etkilemektedir. Bütün boyalar gerek atmosferik şartlardan gerekse güneş ışığından dolayı ton kaybına uğramaktadır. Bunun yanı sıra baktığınız mesafe de boyanın tonunu algılamanızı etkilemektedir. Bu nedenle büyük hatalar haricinde (Uzay Mekiğini siyah yapmak vb) kabul edilebilir ton farkları modelin gerçeğe uygunluğunu etkilemez. Buna rağmen modelde eğer olması gereken renge oranla ciddi ton farkı gibi hususlar varsa belgelendirilmelidir.

Diorama:

Diorama, inandırıcı bir düzenlemeyle bir ortamı, hikayeyi ya da bir hareket anını anlatan modeller bütünüdür. Dioramayı oluşturan modellerin işçilik ve kalitesinin yanı sıra hikayenin gücü ve ortamın oluşturulması veya sunum da önemlidir. Bu üç öğe eşit derecede öneme sahiptir. Çok iyi bitirilmiş modellerin bulunduğu ama hikaye olarak zayıf bir diorama, nispeten ortalama bir işçilikle bitirilmiş ama her üç öğenin de dengeli olduğu bir kompozisyon karşısında zayıf kalacaktır.

Modeller:

Bir dioramanın ayrı model öğeleri, belirtilen uygun sınıfın kriterlerine göre değerlendirilecektir. Bunun anlamı, zırhlılarla ilgili parçaların zırhlı değerlendirme kriterlerine göre değerlendirilirken figürlerin figür modelciliği ilkeleri göz önüne alınarak değerlendirilmesidir. Her zaman olduğu gibi, dioramanın temel özellikleri ve bitişi büyük önem taşır. Bir dioramanın sahnesini oluşturan yer şekilleri, yollar, binalar ve ilgili öğeler, temel model öğelerine benzer olarak değerlendirilecektir. Temel yapım ve bitiriş yine büyük önem taşır.

Sunum:

Dioramanın tabanı, esas model öğelerine gerçekçi ve/veya kabul edilebilir bir ortam sağlamak için bir araya gelen ayrı parçalardan oluşmalıdır. Ayrıca her parça kendi özünde inanılır olmalı ve sahnede canlandırılan konu veya genel his ile tutarlılık içerisinde bulunmalıdır. Temel öğelerin yerleştirilmesinde kullanılacak yaratıcılık ve hayal gücü, sunumun tümünün değerlendirmesine büyük katkıda bulunacaktır. Taban, sahnenin tümüne bir odak noktası oluşturmalı ve dioramanın hikayesi veya genel hissine uymalı veya bunları önemli derecede etkilemelidir. Düzgünce betimlenmiş bir odak noktası olan basit bir hikayenin gücü, tüm savaş meydanını göstermeye çalışan bir dioramadan çok daha fazla olacaktır.

Hikaye, His, Atmosfer:

Bu özellik, basitçe bir tabana yerleştirilmiş bir modelle diorama kavramını ayıran şeydir. Boş bir arazide paslanmaya terk edilmiş bir araç en az Waterloo Savaşı'nın tümünün canlandırılması kadar, hatta belki de daha güçlü bir his verebilir. Dioramada aktarılan hikaye, his veya atmosfer belirgin olmalıdır, seyredenler aktarılanı anlamakta zorlanmamalıdır. Hikayeler tarihsel ve hatta mizahi öğeler içerebilir. Burada da, hikayenin anlatılmasında veya hissin verilmesindeki yaratıcılık ve hayal gücü, dioramanın olağandışı olmasını sağlayacaktır.