Teknoloji sayesinde son yıllarda inanılmaz modellerle karşılaşıyoruz. Mükemmel işlenebilen plastik... Sorunsuzca oturan gövde-kanatlar... Yüzlerce parçaya sahip gerçekçi detaylar... Yetinmeyenler için PH ve resin takviyeler vb...

Bana bu durum biraz model yapmayı zorlaştırıyor gibi geliyor. Parça sayısı artıkça imalat süreci uzuyor, iş tadsızlaşıyor. Kokpitin kenarındaki yangın tüpünün etiketinin köşesi, ıvırı, zıvırı derken model bitmeyenler ekibindeki yerini alıyor. Yıllık bitirebildiğiniz model sayısı yerlerde sürünüyor.

Bir de buna günlük hayattaki koşturma, fazlalaşan ilgi alanları eklendiğinde insan uzun zamandır masaya maket yapmak üzere oturamadığını görüyor. Tabi bunun nedenlerinin altına aç gözlülük nedeniyle bolca maket almayı da eklemek lazım. Sanıyorum satılan her on maketin belki 1-2'si sergilenebilir hale geliyor.

Arkadaşlar bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?

Aslında katılmıyor değilim. Bazen maket yaparken şurası şöyle olsun burası öyle olsun derken von Beethoven'dan daha fazla verimli olduğumun farkına varıyorum zaman zaman (meşhur "Bitmeyen Senfoni" olayı)
Halbu ki bu işi hobi amaçlı olarak yaptığıma göre profesyonel olmaktan ziyade eğlence amaçlı ve de hoşuma giden şekilde ortaya çıkarmanın keyfine varmalıyım. Hoş, aslında profesyonel olarak bu iş ile uğraşanlarda bile bazen çok basitten mide bulandıran hatalar ortaya çıkıyor. Mesela bir fransız amca var hani Verlhac mıdır nedir, adam o kadar eskitiyor gerçekçi yapıyor ama uçak lastikleri hala sapasağlamdır.
Ben mesela bütünlüğü yakalama uğruna işimi geciktiririm hep; diğer taraftan da elimin yavaşlığı beni engeller. Bu konuda Ufuk Aydıner, Kaan Gök gibi elimin seri olmasını isterdim. Oysa ki bir başladım mı Nuh sabrı bile dayanamaz halime.
Bunun yanında üretim teknolojisinin sayesinde parçaların birbirine tam uyumu aslında basitte kalmayı istediğimiz sürece kanımca yararımıza olan birşey çünki denildiği gibi model birleşimini kolaylaştırıyorlar ancak sorun kanımca detay setlerinde ortaya çıkıyor. Aman şurası açık olsun burası gözüksün derken olay çığrından çıkıyor.
Benim içinse aslolan makedin gerçeğine olduğunca yakın görünmesidir. Bu yüzden de kullanılmış havasını yansıtırken gerçeğini yakalamaya çalışırım ve zamanımın çoğu araştırmaya girer ve de görülebilecek yerlerde olan detayları tamamlamaya çalışırım. Mesela, kokpit iniş takımı vesaire vesaire vesaire...
Bazen şunun düşünürüm: kapat kokpiti bitir olayı yeterki dışı adama benzesin çünki amacım bu.
Dediğim gibin makedin kendisi avantajken detay setleri üretim hattında yer aldıkça iş uzuyor.
Yalnız üretimin niceliğini tartışırken de nicelik uğruna niteliğin bozulmasına da izin vermemek lazım zira bu kadar uğraşı verdikten sonra (hem maddi hem de manevi) sırf hızlı çalışacağım diye absürd bir şey ortaya çıkarmak kanımca hoş olmuyor.
İkisinin arası bir şey güzel olur bence. Gerçi işin başlarında hızlı olup sürekli bir şeyleri iki haftada ortaya çıkarmak el alışkanlığı için faydalı olabilir ancak özellikle benim düşünce yapıma göre gerçekçi bir bitiş için kararında bir hızla ilerlemek en iyisi.
Zaman harcayabilme konusu ise ayrı bir dert; herkesin yaşam tarzı farklı ve hobi ise ancak uygun zamanda kendimizi verebildiğimiz bir uğraşı aslında ve de hayatın getirmiş olduğu ciddi sorumluluklar arttığı sürece hobi için de zaman ayrımı git gide eskisinden daha azalıp belki asıl haline indirgeniyor.
Sonuçta alımımızı ayarlayabildiğimiz sürece aradaki dengenin makul boyutlarda kalması sebebiyle nicelik bizi çok rahatsız etmeyecektir kanımca.
Saygılarımla,



Düzenleyen clumsy

Bence zorlaşması modelcinin tercihleri ve üretilen kitlerle doğrudan orantılı. Şöyle ki:

Dragon'un 3in1 Tiger Late kiti çıktığında yabancı forumlarda yer yerinden oynamıştı ve herkes kite saldırdı. Daha sonra nispeten yeni ve tecrübesiz modelcilerden ilk itiraz sesleri yükselmeye başladı (İdris beni dövüp aklımı başıma getirmese ben de onlardandım); kitin 1000 parçadan fazla olması, görünmeyecek yerlerde bile inanılmaz detaya girilmesi üretim sürecini inanılmaz uzatıyor ve bazı yerlerde modelcilere sinir harbi yaşatıyordu.Bu sebeple bir çok başlanan model olsa da ortaya tek tük sonuçlar çıktı, çoğu insan yarıda bıraktığını belirtti, vs vs vs... Sonuçta Dragon "Smart" diye yeni bir seri çıkartıp, daha az parçada kutudan çıktığı gibi yapılabilecek kitler üretme kararı aldı(benim gibi model yapamayan ve sıkılan insanlar için hızlı çıkış kapısı).

Bu uç örnekten daha normale döndüğümüzde de karşımıza doğrudan modelci tercihleri çıkıyor. Kiti kutudan çıktığı gibi mi yapacaksınız, detay seti mi kullanacaksınız, ne kadar detaya ineceksiniz? "Müze kalitesinde gerçeğinden ayırdedilemez haydin bre" diye olaya girdiğinizde hem almanız gerekenlerle birlikte maliyet inanılmaz boyutlara varıyor, hem de tek bir -diyelim 48 ölçek uçak kiti- için belki 1000 parça belki daha fazlasıyla uğraşıyorsunuz. Resin, metal, plastik, vs vs diye bir sürü farklı tip malzemeyle uğraşmak da cabası, iş buraya varınca uzuyor gidiyor.

Kısaca neyi istiyorsanız o. Kutudan çıktığı gibi yapacağım derseniz, veya Dragon Smart Kit örneğine bakarsanız teknoloji ilerledikçe işler oldukça kolaylaşıyor. Ama teknolojiyle birlikte "after market" denen detay seti pazarı da genişliyor ve modelci daha fazlasını istedikçe ona sunulan ürün de fazlalaşıyor, bu durum da size daha fazla emek ve zaman olarak geri dönüyor. Günde ayırabilecek 1 saati zor buluyorsanız müze kalitesinde model yapmanız demek yılda 2 modeli ancak bitirmeniz demek olabilir.

Ben neyi tercih ediyorum? Zaten düzgün model yapamadığımdan işin basitine kaçıyorum, benim yaptığım aracın kendisi değil, sadece daha küçük bir ölçekteki benzeri diye düşünüyorum. Yani yaptığım araç bir Spitfire'a, bir Tiger'a benziyor ve silahlardan veya modelcilikten anlayan biri araca bakıp ne olduğunu anlayıp biraz da tat alabiliyorsa benim için yeterli. 72 ölçek bir uçağın zaten kapalı duracak kokpitindeki zünten kolları için bilmemkim modelsten 30 dolarlık Photo-Etch setini almak açıkçası bana çok mantıklı gelmiyor, ha tabi öte yandan bu kadar detaya inmemek de benim kişisel tercihim. (İtiraf : Dragon'un 1000 küsür parçalık AFVlerini kovaladım evet onlar da benim eşekliğim napalım, modelci = açgözlülük prensibi ehehe)

benim esas sorunum şu.sırf parçası bol olsun diye parça konmasına gıcık oluyorum.kitten çıkan füzenin iki kanadı üstüne yapışık iki kanadı ayrı.bunun amacı maksadı ne.niye onları bana tek tek yapıştırtıyorki?bi bakıyosun yek para canavar gibi füzede çıkmış aynı kutudan.ikinci husus tekerlekler ayrı ayrı olsada jantını lastiğe lastiği jantına kaçırmayacaz diye kasılmasak gerçi şimdi hamur silgiyi keşfettim o dava bitti:)
ayrıca bu kitlerdeki hatalar ayrıntısız kısımlar niye oluyor academy su-27de photo etch parça lastik teker var.sandalye gibi fırlatma koltuğu var.çokmu zor bişey kardeşim adam gibi bir koltuk yapıp koymak şuna..

Maalesef gereksiz parca konusunda herkes aynı dertten muzdaripmiş gibi gözüküyor, ancak kutulara bakıyorum aradığım parça yerine çok alakasız şeyler çıkıyor içinden, Budefada hurdaları karıştırıp yeniden parça üretmek gerekiyor buda inişa sürecinin uzamasına sebep oluyor insan bazen 70'li yıllardaki parça sayısı az kolay kitleri arar oluyor nediyelim artan teknelojiyle birlikte buda modelciliğin cilvesi halini alıyor.

Düzenleyen desert-rat

Bende olaya birazcık teknik olarak açıklık getireyim. Bir plastik enjeksiyon kalıbı ki; ortalama kitten en az üç, dört adet sprue (salkım) çıkıyor. Büyük ihtimalle herbiri ayrı kalıp demektir. Herbir enjeksiyon kalıbı eğer detaylı ise maliyet daha da artıyor. Kalıbı işleyerek iyi detay üretmek istiyorsanız büyük ihtimalle "Short Run" kalıpla bunu elde edersiniz, yani kısa ömürlü. Eğer bir kalıpla uzun bir müddet üretim yapmak isterseniz "Long Run" kalıp kullanarak detayları nispeten yerterli olanı kullanmanız demektir; buda kalıp malzemesi, işçiliği, ısıl işlemi, maliyeti arttırıyor demektir. Parça sayısının çok olması aslında tek parçaya göre kalıp içersinde enjekte edilen plastiğin yürüyüp yürümemesi ile alakalı. Örnek olarak füzenin kanatçıklarının ayrı ayrı olmasına değinilmiş. Tek bir parçadan oluşmasını istediğimiz füzenin kalıp içersinde enjeksiyon sırasında tam dolmama riski vardır. Bu nedenle kalıpta plastik iyi yürümesi için dizaynlar tercih edilmektedir. Ama resin bir parçayı elinize aldığınızda yekpare olarak tüm ince detayları görebilirsiniz, çünkü reçine kalıbın en ince detaylarını çok iyi doldurmaktadır.

Günümüz teknolojileri kullanılarak enjeksiyonla ancak bir yere kadar ince detayları uygun maliyetlerle almak mümkün, istenilirse elde edilebilir ancak dediğim gibi kalıp maliyeti yine artar, bu da üreticinin işine pek gelmez (istisnalar hariç tabiki). Örneğin ESCİ'nin 1980 lerin başlarında çıkarttığı F-100 için konuşmak gerekirse adamlar bir kalıp yapmış hala o kalıpla üretime devam ediliyor çeşitli firmalar sayesinde. Bir kere kalıbı tam yaptınız mı satışı da iyi olması gerekli ki verim almış ve para kazanmış olasınız. Bu dengeyide yakalamak her zaman mümkün olmayabilir. O nedenle büyük üreticilerde son 10 yılda büyük gelişme gösteren Resin yada PE detay setleri üreten firmalara ayrıca pazar yaratmış durumdalar zaten.

Eğer gerçekten güzel tam gönlünüze yatan bir modeli tamamlamak istiyorsanız çıplak maketin belki iki kadar para harcayıp resin, PE, boya, vernik vede decal aldınız mı işçiliğinizde ortalama iyi ise ortaya güzel şeyler çıkıyor. Aslında bir model toplarken çok parçalı olması (ki bende bundan hoşlanıyorum biraz sadistlik olabilir ama zevk işte, üstelik 1/72 takılmama rağmen )işçiliği vede sabrınızı ön plana çıkarıyor. Ama bittiğinde de modelin karşısına geçip bi incelediğiniz zaman hem gurur duyuyor (sanki gerçek uçan modelini yapmış gibi) hemde bütün stresinizi atıyorsunuz.
Şunu da unutmadan söylemek isterim en ufak parçayı tam yapıştırırken kaybolduğunda yada kırıldığında ben de her normal Türk vatandaşı gibi parçanın üreticisinden başlayıp elimin ayarından çıkıp, sövüp sayıyorum, üstelik bunu birde bağırarak yaptınız mı evdekilerde nasibini alıyor ama buda bi rahatlama biçimi değil mi zaten.
Maketçilikte bu işte, kanınıza girdimi atamıyorsunuz bir kere...